Priprema ribnjaka za uzgoj šarana

Pažljiva priprema mrijestilišta, mjesečnjaka, rastilišta, mladičnjaka, tovilišta i zimovnika je od velike važnosti sa proizvodnog i zdravstvenog stajališta.

Priprema počinje odmorom tla tokom zime, a nastavlja se dezinfekcijskim i melioracijskim mjerama: krečenjem, đubrenjem organskim i mineralnim gnojivima, košenjem, oranjem i izmuljivanjem izlovne jame i okolnih dijelova ribnjaka. Cilj ovih mjera je da se stvore što idealniji uslovi za uzgoj šarana (razvoj prirodne hrane i sprečavanje bolesti).

Priprema ribnjaka počinje sa isušivanjem, nakon čega se ribnjak ostavi da se „odmori“ par mjeseci. Na taj način zemljište se obnavlja, a patogene bakterije i paraziti uginu. Trska i druga vegetacija koja raste na ribnjacima se kosi, a ona duž nasipa se spaljuje.Dalje, poslije određenog perioda mirovanja, ribnjaci se tretiraju krečom u svrhu dezinfekcije, poboljšanja kvaliteta zemljišta i stabilne kemijske reakcije vode. Krečenje se obavlja upotrebom traktorskih rasipača ili aviona za velike površine ribnjaka. Krečenjem ribnjaka postižu se višestruki melioracioni efekti:

• regulira se pH zemljišta
• osigurava se kalcij u zemljištu i vodi
• ubrzava se razgradnja i mineralizacija organskog materijala, posebno celuloze
• potpomaže se transformacija organske supstance u rastvor
• postiže se dezinfekcija ribnjaka
• puževi i školjke koriste kreč za izgradnju ljušture, a račići ga talože u oklopu.

Živo vapno je najreaktivniji oblik i u kontaktu sa vodom postaje agresivna baza Ca(OH)2 i pri tome se oslobađa toplina. Potrebe za vapnom se određuju na osnovu pH vrijednosti zemljišta. U ribnjacima sa dubokim slojem mulja koristi se u količini od 500-750 kg/ha, a u ribnjacima sa malim slojem mulja u količini od 200-300 kg/ha.

Gašeno vapno ima slično djelovanje kao i živo vapno samo se dodaje u količini 1,5 puta većoj u odnosu na živo vapno. Krečnjak je najjeftiniji oblik kalcija, ali za razliku od živog i gašenog vapna ne koristi se kao dezinfekcijsko sredstvo ni u muljevitim ribnjacima.
Količine koje se dodaju kreću se od 750- 1000 kg/ha.

Nakon krečenja vrši se pođubrivanje ribnjaka, koje se vrši organskim ili mineralnim gnojivima. Najviše se koristi gnojivo od peradi, svinja i goveda. Provodi se osnovno i dopunsko gnojenje. Svrha gnojenja ribnjaka je ista kao kod prihrane zemljišta, da se vrate hranjive supstance koje su izuzete uzgojem biljnih kultura. Krajnji učinak prihrane ribnjaka odvija se postepeno.

Mikroorganizmi razgrađuju organsku supstancu do biogenih elemenata. Novonastale biogene supstance procesom asimilacije koriste jednoćelijske alge za izgradnju svog tijela. Jednoćelijskim algama se hrane zooplanktonski organizmi, a oni služe kao hrana ribama. Količine stajskog gnoja se kreću oko 1000 kg/ha. Istovremeno sa organskim gnojivom dodaje se i mineralno gnojivo. Dušik se dodaje u obliku uree, amonij sulfata ili amonij nitrata u količini od 100-150 kg/ha, a fosfor u obliku superfosfata u količini od 100 kg/ha. Dopunsko gnojenje se vrši svakih 15 dana u toku uzgojne sezone i tu se mogu koristiti „suha“gnojiva i „tekuća“ gnojiva koja su bolje rastvorljiva i čiji je učinak brži i bolji.

Za dopunsko gnojenje se koriste organska gnojiva 100-200 kg/ha i mineralna gnojiva 20-30 kg/ha. Ako se u ribnjake dodaje prevelika količina organskih gnojiva procesi razgradnje mogu krenuti u anaerobnom pravcu. Anaerobnom razgradnjom nastaje metan, etan, amonijak i sumporni vodik čiji nastanak rezultira uginućem ribe.